 |
Forum Eerste Wereldoorlog
Hét WO1-forum voor Nederland en Vlaanderen
|
| Vorige onderwerp :: Volgende onderwerp |
| Auteur |
Bericht |
Benjamin
Geregistreerd op: 25-10-2006
Berichten: 13
Woonplaats: Schiedam
|
 Geplaatst: 30 Dec 2006 12:50 Onderwerp: Oosterse kwestie. |
 |
|
| Quote: | Het kostte Europa 1500 jaar om de val van het Romeinse rijk te verwerken; 1000 jaar om tot een systeem van natiestaten te komen en nog eens 500 jaar om te bepalen welke naties staten zouden worden (Bourgondië of Frankrijk, Wales of Engeland, Beieren of Duitsland ...) en om die tot een samenwerkend geheel om te vormen. Gedurende die 1500 jaar woedde strijd tussen krijgsheren, protestanten en katholieken, pausen en keizers, dynastieën en naties. Nu na zes en een halve eeuw het Ottomaanse rijk in de jaren 1914-¹23 werd ontmanteld maakt het Midden Oosten een vergelijkbare strijd mee die dynastieën en soms zelfs naties wegveegt.
Gedurende de eerste helft van de 19e eeuw na de Napoleontische nederlaag had het conservatisme en Rusland gedomineerd en pas toen deze beide in conflict kwamen kon een wijziging van de Europese kaart. Napoleon III dwong in 1856 Turkije de sleutels van de H.Grafkerk aan de katholieken te geven en Rusland, beschermster van de orthodoxen, besloot toen komaf te maken met het Ottomaanse rijk. Zo begon de Krimoorlog, waarbij Frankrijk en Engeland samen vochten, de één om het Ottomaanse rijk en de kaart te behouden, de ander om ze te wijzigen, maar soms is het middel belangrijker dan het doel voor ondernemende politici. Het Ottomaanse rijk overleefde politiek wel de Kretenzische e.a. opstanden in het zog van de Krimoorlog, een oorlog met Italië, een andere laatkomer op het koloniale toneel, en de Balkanoorlogen tussen 1911 en 1913 maar economisch werd het meer en meer afhankelijk van Duitsland.
Het kalifaat, de islamitische theocratie, was de facto al niet meer bestaande. Kort voor de oorlog hadden de "Jong-Turkse" officieren de macht gegrepen (1909) en waren ze op zoek naar een Europese bondgenoot; marine-officieren keken op naar Engeland, daarentegen landmachtofficieren naar Duitsland. Met Levantijnse handelsgeest hadden de Turken Duitse schepen in 1914 geconfisqueerd en onderhandelden ze over afschaffing van de Capitulaties: het recht van Europeanen in Turkije om niet onder Turks recht te leven. De Turkse regering beging evenwel de vergissing de Duitse bemanningen en officieren aan boord van de geconfisqueerde schepen te houden, waarop deze op eigen houtje maar onder Turkse vlag de Russische kust aanvielen. Churchill, de Britse marine minister, was als conservatief traditioneel pro-Turks maar zag nu de kans schoon om door het uitschakelen van Turkije de in Westeuropa vastgelopen oorlog terug in beweging te brengen. Duitsland en Oostenrijk- Hongarije zouden van onderuit aangevallen kunnen worden. Bovendien diende de zeeverbinding met het zwakke Rusland hersteld. De aanval via Gallipoli in 1915 op de Osmaanse hoofstdad Istanbul mislukte echter en een nieuwe strategie drong zich op: kon de Arabische helft van het Ottomaanse rijk niet opgezet worden tegen de Turkse helft?
Vanuit de veronderstelling dat religie alles domineert in het Midden Oosten betrokken de Britse oorlogsminister lord Kitchener en Churchill vanaf 1915 het Arabisch ongenoegen tegen de Turks-Ottomaanse sultan als hoofd van alle soennitische moslims in hun strategie. De Britten wilden een Arabisch kalifaat: was tenslotte de familie van de profeet niet Arabisch geweest ? De dynastie die hen hiervoor geschikt leek was de Hasjemitische (die nu heerst over Jordanië). Aan het begin van de eeuw heerste die over wat nu ongeveer Saudi-Arabië is, Hezjah werd genoemd en een vlag had die tegenwoordig door de Palestijnen gebruikt wordt. In 1916 komt een Arabisch legioen, geleid door Faysal, de zoon van koning Hoessein van Hezjah in opstand tegen de Turkse sultan met Britse steun. De adjudant van Faysal was de legendarische Lawrence of Arabia.
Tegenwoordig lezen we in kranten of horen we op TV heel veel over Arabië, Afghanistan en andere islamitische landen maar in 1916 lazen zelfs krantenlezers weinig over deze landen. Het gevolg was dat enkele mensen die er iets over wisten en de weg kenden naar de beslissingnemers enorme invloed hadden. Zo iemand was Mark Sykes. Als conservatief parlemenstlid had ook de katholiek Sykes steeds de klassieke Britse politiek inzake de "Oosterse kwestie" verdedigd: beter de Turkse "Zieke man" in leven houden dan de Russen de toegang tot de Middellandse zee laten verwerven door Turkije.
Maar anno 1916 was Rusland de bondgenoot van Engeland, vermoordden Turken opnieuw honderdduizenden Armeniërs in Anatolië en was Turkije het enige front waar de Russen met Armeense steun succes hadden. De Turkse republiek heeft het over de gedwongen migraties van Armeniërs uit de grens- en frontstreek alsook die van honderdduizenden moslim Kaukasiërs door de Russen. Zelfs een conservatieve Brit als Mark Sykes vond het welletjes: de Russen mochten doorbreken en Armenië als staat herstellen terwijl de Britten vanuit Egypte door de Turkse linies zouden breken om Palestina te veroveren. Daarna zou dit tussen Russen, Fransen en Britten netjes verdeeld worden (Sykes-Picot akkoorden).
Op die manier contrasteerden twee Britse strategieën: de "religieuze" van het Arab Office in Caïro rond lord Kitchener en zijn officieren zoals Lawrence en Ronald Storrs en de pro-Russische en -Armeense "nationalistische" van Londen rond Sykes. En eigenlijk was er nog een derde: die van het India office die uit schrik voor de Heilige Oorlog die de Turkse sultan had afgekondigd al helemaal niet gediend was met ontmanteling van het Ottomaanse rijk en steun gaf aan de meest reactionaire Arabische dynastie, de Saudische. Die was net als de Indische moslims helemaal niet gediend met ongelovige bemoeienis met hun wereld.
Zoals de Turkse eerste minister Enver Pasja het Churchill in 1914 gemakkelijk maakte om Turkije in de oorlog te slepen, zo maakte de Duitse leiding het de maximalisten in het geallieerde kamp gemakkelijk in 1917. Lloyd George was nu Brits eerste minister en net als Churchill in WO II was hij vooral geïnteresseerd in de "weke onderbuik" van de Centraal-Europese machten: door eerst Turkije uit te schakelen zou vervolgens Oostenrijk en uiteindelijk Duitsland moeten wijken. Omdat Amerika in de oorlog was getreden kon Engeland geen koloniale verzuchting voorwenden om Palestina te veroveren, maar het zionisme gaf een morele en de Amerikanen overtuigende verantwoording voor de "Turkije eerst" strategie (hoewel de VS nooit de oorlog verklaarden aan de Turken). Dat de Balfourverklaring en de belofte van een Joodse staat bedoeld was om de Russische Joden van het bolsjewisme af te houden zou Lloyd George pas verklaren in de jaren dertig, hoewel zijn rechterhand Churchill dit al in de jaren 20 als uitleg gaf. Hoe dan ook: Sykes die naast de Armeniërs nu ook de Joden als te bevrijden volk zag kreeg definitief de overhand op de "religieuze strategie" van het Arab Office.
In naam van het zelfbeschikkingsrecht van de volken werden een onafhankelijk Armenië, op termijn Palestina en Syrië en ook Koerdistan de geallieerde oorlogsdoelen. Churchill, in zijn hart een conservatieve monarchist, was in 1919-20 minister van oorlog en bekommerd om met de slinkende financiële en militaire middelen de bolsjewisten dwars te zitten. Hij drong aan op een compromis met de Turken en vooral kookte zijn groot-hertogelijk bloed bij het zien van de massamoorden in revolutionair Rusland aldus premier Lloyd George. Wat hem betrof kon wat overbleef van het Ottomaanse rijk worden opgedeeld tussen de Grieken, de lievelingen van Britse liberalen als Lloyd George, Italianen, en Britten (verdrag van Sèvres, 1920). De Fransen geloofden nooit in de haalbaarheid hiervan: het verdrag is zo broos als het porselein van Sèvres, stelde Clemenceau en hij kreeg gelijk. De militaire samenwerking van de twee grote volken, de Turken onder leiding van hun nieuwe oorlogsheld Kemal Atatürk, en de Russen van Lenin verdeelden de kleine volken als Armeniërs en Koerden onder elkaar.
Lloyd George poogde het verzet tegen zijn fel anti-Turkse politiek door te zetten door Churchill in januari Œ21 minister van koloniën te maken: hierdoor kon deze zich niet meer met Rusland bemoeien en zijn tomeloze energie botvieren op een conflict met de militairen als Allenby, Brits bevelhebber in het Midden Oosten en voorstander van wat Lawrence noemde "het eerste bruine dominion" (een autonoom Arabië binnen het Britse Gemenebest). Churchill zag liever een bruine kolonie en steunde op de RAF, de luchtmacht, om op dezelfde wijze als de Fransen met de opstandige Rifrepublikeinen in Marokko af te rekenen. Maar Hollywood had ondertussen met "Lawrence of Arabia" (eerst als toneelstuk, later de film) het Arabisch nationalisme populair gemaakt en WO I tot een bevrijdingsoorlog ... Op de conferentie van Caïro in 1921 beslisten de Britten uiteindelijk toch maar de Hasjemieten aan de macht te brengen in Irak en Transjordanië, waar vliegtuigen van de RAF de oprukkende kamelen van Ibn Saud terugdreven tot achter de huidige Jordaans-Saudische grens. Nadat een aantal Britse militairen door Koerden werden vermoord werd dit gebied aan Atatürk prijsgegeven.
De grootmachten legden zich hierbij neer in het verdrag van Lausanne van 1923. Geschiedenis maakt een mens ironisch. Mark Sykes dacht het Midden Oosten tot moderne natiestaten om te vormen, maar hij werd de vader van het panislamisme: wie zich niet herkent in de staten die in 1923 uit de bus kwamen verlangt nostalgisch terug naar het Ottomaanse rijk en het kalifaat. Militairen als Lord Kitchener en Allenby dachten de religieuze denkwijze van het oosten doorgrond te hebben maar de seculiere militairen en nationalisten in Turkije en pan-Arabisch gezinde landen als Irak vormen hun politieke erflaters ...
En de oorlog die aan alle oorlogen een einde zou maken, leidde tot een vrede die aan alle vrede in het Midden Oosten een einde heeft gemaakt...
In de Turkse folklore is Nasr-ed-Din Hodja de volksheld en wijze profeet, wiens verhalen door sultan Abdulhamid werden verboden maar begin deze eeuw werden opgeschreven en in het geboortejaar van de Turkse republiek voor het eerst in het Engels vertaald. Er is het verhaaltje van de boer die kloeg over de krijgsolifant van Tamerlan, de toenmalige Mongoolse heerser in Ankara en omgeving, die zijn velden verwoestte. Hij overtuigde de hodja om met hem naar het hof te gaan om bij de heerser te klagen. Maar vlak voor het onderhoud kreeg de boer schrik van de als wreed bekend staande Tamerlan en vluchtte. Nasr-ed-Din was zo verontwaardigd dat hij de heerser een wijfjesolifant als gezelschap voor de krijgsolifant vroeg en kreeg...
Stel je Hoessein van de Hasjemitische dynastie voor als de boer van het verhaal en de sultan als Tamerlan, dan hebben Kitchener en de Britten met het pan-Arabisme en de reeks Arabische staten en staatjes die ze creëerden een wijfjesolifant binnen gehaald die voor de boeren van de regio ongetwijfeld net zo welkom is als de wijfjesolifant van Nasr-ed-Din destijds! |
BIBLIOGRAFIE
| Code: | * Atatürk: Vie et Oeuvre, Comm. nat. turque pour l'Unesco, 1981.
* D. Fromkin, A peace to end all peace: the destruction of the Ottoman Empire and Construction of the Modern Middle East, Avon Books 1989.
* A. Süslü, Armenians in the History of Turks, Kars Kafkas University 1995.
* B. Tuchman, Bible and Sword: Britain and Palestine from Bronze Age to Balfour, Ballantine books, 1956.
* Tales of Nasr-ed-Din Khoja, Nisbet books, 1923. |
_________________
Triggershot enzo |
|
| Naar boven |
|
 |
Benjamin
Geregistreerd op: 25-10-2006
Berichten: 13
Woonplaats: Schiedam
|
| Geplaatst: 30 Dec 2006 12:54 Onderwerp: Geweldig Stukje |
|
|
| Quote: | | En de oorlog die aan alle oorlogen een einde zou maken, leidde tot een vrede die aan alle vrede in het Midden Oosten een einde heeft gemaakt... |
_________________
Triggershot enzo |
|
| Naar boven |
|
|
Yvonne
Admin
Geregistreerd op: 2-2-2005
Berichten: 45657
|
| Geplaatst: 03 Jan 2007 12:10 Onderwerp: |
|
|
Correct, de impact van WO1 is in deze kwestie tot op de dag van vandaag merkbaar.
Nu heb ik vaag iets opgevangen dat ook één van de oorzaken van WO1 was, geheime afspraken gemaakt door Groot Brittanië en het Ottomaanse Rijk?
Iemand die daar iets mee over weet?
_________________
Met hart en ziel
De enige echte
https://twitter.com/ForumWO1 |
|
| Naar boven |
|
|
Benjamin
Geregistreerd op: 25-10-2006
Berichten: 13
Woonplaats: Schiedam
|
| Geplaatst: 07 Jan 2007 16:04 Onderwerp: |
|
|
| Yvonne @ 03 Jan 2007 12:10 schreef: | Correct, de impact van WO1 is in deze kwestie tot op de dag van vandaag merkbaar.
Nu heb ik vaag iets opgevangen dat ook één van de oorzaken van WO1 was, geheime afspraken gemaakt door Groot Brittanië en het Ottomaanse Rijk?
Iemand die daar iets mee over weet? |
Om maar even de antisemiet uit te hangen, was het niet een pact tussen de zionisten en GB?
_________________
Triggershot enzo |
|
| Naar boven |
|
|
Lingekopf
Bismarck
Geregistreerd op: 19-10-2006
Berichten: 16013
Woonplaats: Binnen de Atlantikwall en 135 km van het WO1-front
|
| Geplaatst: 07 Jan 2007 16:30 Onderwerp: |
|
|
| Benjamin @ 07 Jan 2007 16:04 schreef: | | Om maar even de antisemiet uit te hangen, was het niet een pact tussen de zionisten en GB? |
Dat lijkt me bijzonder onwaarschijnlijk. Palestina was na 1918 een Brits mandaatgebied, maar de Britten probeerden zelfs na WO2 de Zionistische immigratie nog tegen te gaan.
_________________
"Setzen wir Deutschland, so zu sagen, in den Sattel! Reiten wird es schon können..... "
"Wer den Daumen auf dem Beutel hat, der hat die Macht."
Otto von Bismarck, 1869 |
|
| Naar boven |
|
|
Benjamin
Geregistreerd op: 25-10-2006
Berichten: 13
Woonplaats: Schiedam
|
| Geplaatst: 07 Jan 2007 17:06 Onderwerp: |
|
|
| Lingekopf @ 07 Jan 2007 16:30 schreef: | | Benjamin @ 07 Jan 2007 16:04 schreef: | | Om maar even de antisemiet uit te hangen, was het niet een pact tussen de zionisten en GB? |
Dat lijkt me bijzonder onwaarschijnlijk. Palestina was na 1918 een Brits mandaatgebied, maar de Britten probeerden zelfs na WO2 de Zionistische immigratie nog tegen te gaan. |
Mja, je moet de Arabieren te vriend houden hé, het is geen geheim dat de Joden Groot Brittannië om hulp vroegen nadat Abdelhamid ze had afgewezen.
_________________
Triggershot enzo |
|
| Naar boven |
|
|
|
|
Je mag geen nieuwe onderwerpen plaatsen
Je mag geen reacties plaatsen
Je mag je berichten niet bewerken
Je mag je berichten niet verwijderen
Ja mag niet stemmen in polls
|
Powered by phpBB © 2001, 2002 phpBB Group
|
FAQ
Zoeken
Gebruikerslijst
Wiki
Registreer
Profiel
Log in om je privé berichten te bekijken
Inloggen
