Forum Eerste Wereldoorlog

[littlebelgiansoldier]

KNESSELARE EN URSEL BIJ HET BEVRIJDINGSOFFENSIEF OKTOBER 1918

Op 19 oktober 1918 was om 13 u. de moerbrugge al zodanig hersteld dat de verkenningspatrouilles van de cavaleriedivisie (Generaal Lemecier) en deze van de 2de legerafdeling (Generaal Drubbel) erover konden trekken, richting oedelem.
De Duitsers waren toen nog koortsachtig aan het werk om bij Zomergem de “Hermannstellug” op te richten met opgeëste werkkrachten.
Voor Het Schipdonckkanaal kwamen loopgraven, werden prikkeldraadvelden aangelegd en alle grachten gedempt.
Om 11 u. werd de kerktoren van Zomergem opgeblazen.

19 OKTOBER 1918 : KNESSELARE BEVRIJD

De verkenningspatrouille van het 4de regiment Lanciers (OLT Dessain) had ondertussen De Hoorn (Oedelem) bereikt. Ze moeten vaststellen dat ze Knesselare langs de weg onmogelijk konden bereiken : de Duitsers hadden talrijke mitrailleurs opgesteld in de omgeving van de Flabbaertbeek, evenals bij Oostveld.
De stellingen van Duitse artillerie bevonden zicht tussen het Drongengoed en de wijk Eentveld.
Verder trekkend naar de Hoek , kregen de Lansiers daar de eerste obussen op hun nek. Ze werden vervoegd door patrouilles van het 1ste regiment gidsen (Luitenant Gendebien) en van het 5de Lansiers (onderluitenant Raymond). Door de inslaande obussen vielen twee gekwetsten en enkele paarden werden getroffen. De Hulhoek en de Buntelare waren stevig bezet door de Duitsers en de bruggen van Sint-Joris en Hoekestraat waren opgeblazen.
Hoekestraatbrug werd vernield om middernacht van 18/19 oktober.
Ondertussen waren de verkenners van de 2de legerafdeling (namelijk 2de Compagnie Wielrijders van Cdt. Van Glabeke ) Genaderd tot bij Zeldonkkruis.
Op dat ogenblik kwam er versterking van 2 auto mitrailleurs: één ervan werd via Sint-Joris naar de Hoekestraatbrug gestuurd en er werd gemeld dat de kanaaloever er min of meer bezet was en dat er veldwerken waren aangebracht (loopgraven, schuttersputten enz.).
Een eerste poging om knesselare in te nemen liep spaak.
Een ander poging met twee versterkte pelotons in de hoek tussen Kloosterstraat en Hellestraat, mislukte eveneens.
Terwijl de 1ste cavaleriebrigade oprukte over Oedelem naar Maldegem en weldra de slag van Burkel zou leveren , kwam de 2de cavaleriebrigade (Kolonel de Longueville) de richting van Knesselare uit.
Het peloton van de voorhoede kwam om 17u15 voor het eerst in contact met de Duitsers : dit 3de eskadron van het 5de regiment Lansiers , ondersteund door een escadrille automitrailleurs, bereikte wel het klooster, maar geraakte niet verder. Zelfs met meer steun van de gevechtsgroepering kon Knesselare niet ingenomen worden !


Kolonel Garcia, bevelhebber van de gevechtsgroepering, deelde om 20 uur zijn orders uit om Knesselare in te nemen :
Deze aanval zou uitgevoerd worden door :
- Het 3de en 4de Eskadron van het 5de Regiment Lansiers onder het bevel van Majoor Morissens
- Het 1ste Bataljon Karabiniers-Wielrijders (Majoor Kesseler)
- De mitrailleurs van het 5de Regiment Lansiers (Commandant Van de Corput)
Het aanvalsplan : Vertreklijn ter hoogte van de Prinsengoeddreef.
Noord van de kloosterstraat het 3de Eskadron Lansiers (Cdt. De Vis), samen met de mitrailleurs.
Zuid van de kloosterstraat de 3de Cie van het 1Cy (Cdt. Margraff).
Samen met de 1ste cie van het 1Cy (Cdt. Lasseront) die via de Hellemeersen en de Hellestraat het dorp zou benaderen, en met de 2de cie van het 1Cy (Cdt. Bollenkens) die via Langendonk tot bij de molen van de Somer zou naderen en de Duitsers in de rug zou aanvallen.
Een groene vuurpijl zou het sein zijn tot de gezamenlijke aanval. Cdt. Lasseront liet al vlug weten dat de mars van zijn Cie in volslagen duisternis tussen vele hagen en struiken uitermate moeilijk was. De groene vuurpijl kwam er dan ook niet!
Omstreeks middernacht opende 3de Bereden Batterij Artillerie het vuur : gedurende ongeveer een kwartier schoot ze een 100-tal obussen, voornamelijk op de omgeving van Eentveld.
Gezien het gevorderde uur en de verwarring door de artilleriebeschieting, liet Majoor Morissens de aanval inzetten om 00u15.
De 1ste en 2de compagnie van het 1Cy naderen het centrum van Knesselare om 1u05; de gevechten in de Kloosterstraat en de Veldstraat eindigden bij de Tramstatie (Urselseweg).
Knesselare-dorp was volledig veroverd en er werden een 60-tal Duitsers gevangen genomen.

DE HEROVERING VAN URSEL

In de vroege morgen van 20 oktober 1918 om 04.30u rukte men verder op naar Ursel. Ondertussen, en heel wat vroeger, was het 2de bataljon Karabiniers-Wielrijders (2Cy) van Majoor Dubois gevorderd over Wingene naar Sint.Maria-Aalter. Doorheen de bossen van Maria-Aalter bereikte de 1ste Cie 2Cy (Kapitein Boulvin) om 10.40u Hoekestraatbrug. Uit brouwerij Maenhout werden lege biertonnen gehaald en met wat planken werd een noodovergang over het kanaal verwezenlijkt.
Verkenners vorderden tot bij De Hoek waar ze op geweervuur werden onthaald. Enkele Duitsers gaven zich over. Majoor Dubois liet de noodovergang over het kanaal verstevigen. Met 10 mannen en twee mitrailleurs. Zijn ze verder gevorderd tot ze de aftrekkende Duitse colonnes zagen op de Urselseweg: Vanaf de Vierweegse namen ze de colonne onder vuur waarbij verschillende Duitsers door de velden vluchtten.




Een ander peloton van het 2de Bn.Kar.Wielrijders voert resoluut een aanval uit tegen een vijandelijk detachement en neemt 27 gevangen, waaronder een officier. Hier sneuvelden 4 soldaten van de 1ste Cie en 1 soldaat van de 3de Cie van het 2Cy, onder Cdt. Peleman.
Het nieuw order om op te rukken in de richting van Ursel kwam om 3 uur in de morgen van 20 oktober. De nieuwe gevechtseenheid was nu samengesteld uit de 1ste groep: 5de Regiment Lansiers, De mitrailleurs van de brigade en het escadrille automitrailleurs. Het vertrekpunt van deze colonne bij De Hoorn te Oedelem werd al om 4.30u overschreden. Nauwelijks 1 uur later, om 5.30u wordt het 1ste peleton van het 1ste Escadron/5de Regiment Lanciers, al opgehouden door Duits geweervuur, Besloot men een tangmaneuver uit te voeren:1 peloton versterkt met mitrailleurs langs het noorden en 1 peleton langs het zuiden, zouden Ursel benaderen. Dit manoeuvre lukte volledig en schakelde de Duitse weerstand in Ursel-Centrum volledig uit. Een Duitse achterhoede, bestaande uit 18 soldaten, werd op de Eekloseweg gevangen genomen.
J. Vandeveire schrijft hierover:
“Als de eerste bereden troepen aangereden komen gaan de klokken aan het luiden. De plaatsenaars steken hun vlaggen uit. Na enkele minuten wijst het uurwerk op de toren het Belgisch uur aan en wappert er de nationale driekleur.
Enkele soldaten van Ursel zijn naar huis komen gelopen. In razende vaart holt een veldbatterij voorbij. Obussen vallen nu op het dorpscentrum; De vlag op de toren wordt daarom weggenomen. De mensen zijn verwonderd onze soldaten in Kaki uniformen te zien!”
Er is nog een aanval uitgevoerd bij het kruispunt van de weg naar Bellem, waar een Duitse loopgraafmortier is uitgeschakeld. De 3de Bereden Artilleriebatterij neemt positie in voorbij de Rooze en schiet haar eerste obussen af op de bruggen nabij Zomergem.
Generaal Lemercier, Commandant van de Cavalerie en vooraan bij zijn troepen, geeft het Bevel om enerzijds via de Bauwerwaan en anderzijds langs de gewone weg op te rukken naar Nekke-Zomergem. Deze opmars wordt echter voor Zomergem geblokkeerd en het Schipdonkkanaal wordt niet bereikt.
De achtervolgingsopdracht van de Cavalerie loopt hier ten einde en de Infanterieregimenten van de 2de legerafdeling nemen de gewone gevechtstaken over:
- Linieregimenten 2/3/4/22/23/24
- Het eerste Regiment Kanonniers
- Het 1ste bataljon Genie en Vervoer
De 2de Cavaleriebrigade trekt door het Konijntje naar de weg Ursel-Maldegem en gaat vanaf 16 uur in kantonnement te kleit.






DE STAGNATIE BIJ HET SCHIPDONKKANAAL

21 oktober tot 2 november 1918
De 7de Infanteriedivisie (Gen-Maj. Van Acker) zal met haar 4de linieregiment (Kol. Ouwercx) in de voormiddag van 21 oktober met 3 spitsen in de richting van Zomergem trekken:
- spits Noord: 1ste Cie : Eentveld/Drongengoed/Konijntje
- Centrale spits: 2de Cie : de weg Knesselare-Ursel
- spits Zuid: 6de Cie : Hulhoek/Dries/Wessegem/Vrekkem/Hoetsel.
Het 23ste Linieregiment (Kol. Dor) houdt halt in Westvoorde. Het 24ste Linieregiment (Kol. Vanniesbecq) stopt te Knesselare en is omstreeks 18 uur in zijn kantonnementen ondergebracht.
Het hoofdkwartier van de 7de Infanteriedivisie wordt ondergebracht in de hoeve van Karel De Pauw in Ursel-Onderdale. Op het klooster wappert de vlag van het Rode Kruis (veldhospitaal). Ook het hoofdkwartier van de 2de legerafdeling kwam naar Ursel : in het kasteeltje verbrugge op de Rooze. Generaal Drubbel logeert bij de 1ste Schepen van Ursel, Notaris Armand Bouckaert.

Op 21 oktober werd het 4de Linieregiment al uit Zomergem weggetrokken aangezien sommige eenheden ervan reeds door de Duitsers met gevreesde gas-obussen waren bestookt. Het trekt zich terug naar Knesselare, op rust. Om in de vervanging te voorzien verlaat het 24ste Linieregiment het dorp van Knesselare om 6.30u. Bij de Tramstatie aan de Urselseweg verzeilen de troepen echter in een verkeerschaos en ze keren terug naar het dorp tot omstreeks 15 uur.
In de nacht van 21/22 Oktober viel aan weerzijden van de kerk te Knesselare een obus: Jacobus Thys werd gedood en er was heel wat materiële schade aan kerk en huizen.
Boven het Zuiden van Ursel (Vrekkem, Oostmolen) vond er op 22 Oktober omstreeks 10.30u een klein luchtgevecht plaats tussen zeven Duitse Fokkers en enkele toestellen van de 11de Belgische Escadrille. Diezelfde dag vielen er te Ursel ook enkele obussen, o.a. bij de Tramstatie en elders in het dorp.

Op 23 Oktober kwam de commandopost van de 3de cavaleriebrigade met Kolonel De Mélotte uit het Drongengoed naar de omgeving van de Waterstraat-Knesselare, en de troepen werden in de omgeving gehuisvest. Op de Prinsengoedhoeve werd Kolonel Haegelsteen, commandant van het 1ste Jagers te paard, zwaar gekwetst door een inslaande zware obus. Op 23 Oktober te 00.30 u, terwijl één brigadier gedood werd.
Op 24 Oktober kwam Koning Albert in Ursel op bezoek bij Generaal Drubbel, hij was geland op het vliegveld van Oostkamp-Zuid, in het vooruitzicht van zijn blijde inkomst in het bevrijde Brugge.
Dezelfde dag sloeg de Zomergemse bevolking massaal op de vlucht wegens de herhaalde Duitse gasaanvallen. In Knesselare, op de landingsplaats van Kleiten, streek een Belgisch vliegtuig neer met motorpech omstreeks 12.30u. Generaal Mercier komt op 25 Oktober in de Waterstraat te Knesselare bij Kolonel Mélotte (3de Cavaleriebrigade) en hij geeft er zijn onderrichtingen voor het geval men over de schipdonkvaart zou trekken.
In de bossen bij Pilkem ontdekte men op 26 oktober verscheidene naakte soldatenlichamen: men vermoedde dat ze door Duitse soldaten werden neergeschoten om aan klederen te geraken om te ontkomen. In de namiddag van diezelfde dag sloeg een obus in in Knesselare, wijk Westvoorde, en doodde de twintigjarige Romanie Gussé.

Op 28 Oktober werd de verdere uitbouw van de vernielde Hoekestraatbrug zo goed als beëndigd door het 16de Bataljon Genietroepen, men signaleerde die dag ook vlottende Duitse mijnen in de Brugsevaart. Op urseldorp vielen in de Nacht van 28/29 Oktober zware obussen, waaronder enkele van 150 mm. In de Saluinstraat lag een Belgische munitievoorraad (als voorbereiding op de “Hermanstellung” te Zomergem-Schipdonk) en er hing ook een kabelballon, in de Kapelstraat bij de Tramstatie stond een ambulancecolonne.
Op 30 Oktober werden 2 rijkswachters van de Provoostdienst van de 2de legerafdeling gedood, een derde overleed ’s anderdaags en ook enkele gewonden werden gehospitaliseerd. De 7de divisie wordt afgelost door de 2de divisie (Gen-Maj. Cabra) en een onderdeel ervan (het 5de Linieregiment) is ondertussen al in Knesselare aangekomen.
Op 31 Oktober mislukt de grote aanval op de “Hermanstellung”.
Op 1 November wisselen de hoofdkwartieren van de 7de en de 2de divisie. Het 6de en het 15de linieregiment zijn aangekomen en men wisselt om bij Zomergem in de nacht van 31 Okt. / 1Nov.
Dit terwijl Urseldorp hevig werd beschoten.
Reeds op 2 November gingen de eerste infanterie-elementen van de 2de divisie reeds over de vlotbrug ten noorden van Motjen-Zomergem. Het hoofdkwartier van de 12de Divisie werd ingericht in de Brouwerij Bockaert te Knesselare. Hier liggen ook het 2de en het 3de Grenadiersregiment, het 4de regiment Karabiniers ligt in Sint-Joris.
Op 3 November wordt het hoofdkwartier van de 2de Legerafdeling uit Ursel overgebracht naar het kasteel van Dons te Lovendegem/Vellare. De buurtspoorweg (Tram) Brugge-Gent die voor Knesselare en voor Ursel om de 20 meter gedynamiteerd was, was al op 3 November hersteld tot bij Ursel, op 6 November tot Zomergem en op 11 November kon men al per tram naar Gent rijden. Het 4de Karabiniers marcheerde op 5 November van Knesselare naar Oostwinkel . Op de plaats reikte Generaal Lotz eretekens uit aan zijn Regimenten, Nadien te Oostwinkel.

Op 7 November 1918 verliet de 12de Divisie Knesselare en ging naar Nazareth waar ze de 11ième Division Française zou aflossen, teneinde de Belgische frontsector te verbreden. Ondertussen kwam in Knesselare het Hoofdkwartier aan van de Zesde Divisie (Gen-Maj. Collyns)met het 1ste en het 2de Regiment Karabiniers en het 18de Bataljon Genietroepen. Deze Divisie blijft in Knesselare tot 15 November: na het plechtig Te Deum in de kerk, Marcheert de divisie door naar Hansbeke.



Bovenstaande tekst is een verkorte samenvatting van de grondige studie van Ere-Res-Cdt.R.Moelaert over “de militaire operaties en de bewegingen van het Belgisch Leger in het Meetjesland tijdens de Eerste Wereldoorlog”
_________________
potverdikke I'm proud to be a Belgian
(quote: John Makin)

[lancier]

[etappe gent]

ik heb heel mijn jeugd in de bossen rond het huidige vliegveld gespeeld.

Mijn ouders hadden daar een buitenhuis in onderdale en elk weekend trok ik er op uit. Voornamelijk rondhossen met vrienden in de bossen.

Er zijn weinig of geen sporen van wo1 te zien volgens mij.

ik weet wel nog dat één van de buren bij het graven van zijn fundering een duitse helm en een bajo vond. Wat ervan geworden is, weet ik niet, want het is al zeker 20 tot 25 jaar geleden.

ikzelf kreeg toen van een andere buur een bodemplaat van een obus. ( zo een ronde schijf met draad die de achterzijde afsluit. Zij komen soms kompleet los bij het uiteenvliegen. )
Het is een vrij grote kaliber en ik gebruik hem nog altijd als aambeeld.

[littlebelgiansoldier]

[lancier]

[littlebelgiansoldier]

Reeds op 2 November gingen de eerste infanterie-elementen van de 2de divisie reeds over de vlotbrug ten noorden van Motjen-Zomergem.
_________________
potverdikke I'm proud to be a Belgian
(quote: John Makin)

[lancier]

2-3 november 1918 zat het detachement II (Colonel de Longueville) in de streek van Wippelgem, Terdonck.

Opmerking : in november 1918 sprak men in de orders van de cavalerie over détachement I en détachement II. In september had men een colonne Zuid en Noord. Iemand info hierover.
_________________
De weg van het 4de eskadron
Georges Remi Roose (1897-1975)

Gevallen voor Allen door Allen geprezen door 't vallen gerezen Hoog boven allen.

[lampaert]